Ik durf het niet met zekerheid te zeggen, maar het zou zomaar kunnen dat zaterdagmorgen gedurende enkele ogenblikken één emotie “kamerbreed werd gedragen”: diepe frustratie. Ik stel me voor hoe de VVD en CDA-onderhandelaars hun achterban informeerden over het echec vlak voordat de pers, en dus de oppositie, lucht kreeg van het feit dat Wilders met een vermoeid gezicht in een auto stapte en zo de zeven onderhandelingsweken in crisistijd definitief vergeefs verklaarde. (Even een rondje 130 om het hoofd leeg te maken voordat de campagne weer begon?) Heel even was er eenheid in de Nederlandse politiek, iedereen dacht hetzelfde: Dit is slecht voor Nederland. Alleen dacht de helft dat op basis van verouderde informatie.
Emile Roemer en Diederik Samsom waren in hun eerste reactie nog terughoudend, het gênante gejuich tijdens de ‘moeilijke fase’ lag nog vers in het geheugen. Jolande Sap kon zich niet inhouden: “Dit is goed voor Nederland”, zei ze opgewonden. Ik volgde via Twitter de reacties op de ingelaste journaals. Saps uitspraak werd met onbegrip ontvangen. Goed voor Nederland? Een kabinetscrisis tijdens een economische crisis? Heeft ze niet gezien hoe Frankrijk in een zwart gat werd gezogen toen ze haar AAA-status verloor? Die Sap is niet goed snik, leek de consensus.
En toch, ik kan het me zo goed voorstellen. Toen ik zag hoe Maxime Verhagen met nauwelijks verholen woede tijdens de persconferentie naast een getergde Mark Rutte stond, voelde ik voor het eerst enig begrip voor de man die het CDA wederom naar centrum van de macht, en naar de rand van de afgrond, loodste. Dit is hoe “de andere helft van het land” zich al voelt sinds die even triomfantelijke als misplaatste woorden “een kabinet waar rechts Nederland de vingers bij kan aflikken”. Die afgelikte vinger zat inmiddels op een voor Verhagen ongemakkelijk plaats en, aan zijn verwrongen gezicht te zien, best diep ook. Dat Mark Rutte ook “persoonlijk geraakt” was, wilde ik ineens best geloven. Zelf werd ik de volgende ochtend wat ongemakkelijk van Stef Blok die, ondanks een paar ferme uithalen, geen moment de indruk wekte helemaal klaar te zijn met zijn maatje “Geert”.
23 april verschenen op hardhoofd.